POWRÓT DO ROSIEŃ

Bitwa pod Rosieniami[edytuj]

Bitwa pod Rosieniami II wojna światowa, front wschodni, częśćoperacji "Barbarossa"
Radziecki czołgista poddaje się żołnierzom niemieckim w swoim lekkim czołgu T-26
Czas	23–27 czerwca 1941
Miejsce	Rosienie i okolice
Terytorium	ZSRR
Przyczyna	operacja "Barbarossa"
Wynik	zwycięstwo Niemców
Strony konfliktu  III Rzesza  ZSRR Dowódcy  Erich Höpner  Fiodor Kuzniecow Siły 245 czołgów[1][2][a] 749 czołgów[3] Straty lekkie 704 czołgi stracone[3]

Operacja "Barbarossa"
Brześć • Białystok-Mińsk • Rosienie •Dubno – Łuck – Brody • Besarabia •Smoleńsk • Moskwa

Bitwa pod Rosieniami (23–27 czerwca 1941 roku) – bitwa pancerna stoczona pomiędzy jednostkami niemieckiej 4. Grupy Pancernej dowodzonej przez gen.Ericha Höpnera oraz jednostkami radzieckiego 3. Korpusu Zmechanizowanego^[4][b]dowodzonego przez gen. mjra Aleksieja Kurkina i jednostkami 12. Korpusu Zmechanizowanego^[4][c] dowodzonego przez gen. mjra Nikołaja Szestopałowa na terenie Litwy, 75 km na północny zachód od Kowna. Bitwa została przeprowadzona przez dowódcę Frontu Północno-Zachodniego gen. Kuzniecowa jako próba związania i zniszczenia niemieckich wojsk, które sforsowały rzekę Niemen. Rezultatem bitwy było kompletne zniszczenie radzieckich jednostek pancernych należących do Frontu Północno-Zachodniego, co otworzyło drogę dalszej ofensywie niemieckiej w celu sforsowania rzeki Dźwina. Była to jedna z najważniejszych bitew pierwszych dni operacji "Barbarossa" znanych w radzieckiej historiografii jako Obronne Bitwy Graniczne (22–27 czerwca 1941) jako część większej Nadbałtyckiej Strategicznej Operacji Obronnej.

Krótki rys historyczny właśnie z tego miejsca w tym czasie, ukazujący powagę sytuacji, w jakiej żeśmy się znaleźli
                                        --------------
       Zbliżała się jesień i nasz pobyt z Leszkiem w majątku dobiegał  końca. On wracał do Kowna, gdzie mieszkali, wraz  z bratem u  ojca, wuja Witolda, a ja - do Rosień. Odległości w  obie strony były niewielkie, bo i Litwa była i jest maleńkim państewkiem i wszystko ma się , niemal, w zasięgu  ręki.
Żal było rozstawać się z beztroską, bezpieczeństwem i zabawami, jakich nam nie brakowało. 
Mimo tak młodego wieku (8-10 lat) zdawałam sprawę z zagrożeń, jakie nas mogły spotkać i na jakie byliśmy narażeni.
Dopóki jeszcze miałyśmy dach nad głową, mieszkanie - nie było co narzekać. Ale... któregoś dnia, wiosną,  wparowało do nas  dwóch oficerów , właściwie, w niewiadomym celu.  Czy chcieli spenetrować mieszkanie i znaleźć  kogoś niepożądanego, czy mieli zamiar nas wyeksmitować, by dokwaterować jakiegoś swego człowieka ? Nie dowiedzieliśmy się, bo wilczur, nabyty po śmierci Pipiriukasa (niestety, jak się okazało, na bardzo krótko) - wyskoczył  spod stołu i wściekle ujadając, rzucił się na intruzów. Szybko umykali, a pies za nimi.  W pewnym momencie
jeden z nich wyciągnął broń i strzelił do psa. Ten, zaskowyczał i padł nieżywy. Oficerowie , wściekli, coś ze sobą szwargotali, ale odeszli.
Prawdę mówiąc zastrzelony pies nie był naszym  pupilkiem , a Mama nabyła go w czasie mojej nieobecności.  Gdzie mu tam było do ukochanego Pipiriukasa ! Jakiś taki  dziki, humorzasty, nigdy nie było wiadomo, w jakim jest nastroju, bowiem często - ni w pięć, ni w dziewięć - zaczynał warczeć , na któregokolwiek z nas , zrywał się i , ujadając, rzucał się na domownika. 
Lekko podgryzał, a napadnięty nie czekał na jego dalszą reakcję, tylko zmykał, co sił w nogach.
Tak zakończyło żywot ostatnie  zwierzę, jakie przebywało w naszym domostwie.
   Niedługo po wizycie tych dwojga, nawiedzili nas dwaj podoficerowie niemieccy i zarządzili wymarsz w nieznane. 
Mieliśmy kilka godzin do zabrania   najpotrzebniejszych rzeczy ze sobą, załadowania ich na furę (konie też się skądś znalazły) i 
i wyruszenia w drogę. Zachodziliśmy w głowę, gdzie zamierzają nas wieźć ? Okazało się, że nie jesteśmy sami. Tych wozów było kilkanaście.  Większość stanowili Litwini. Domniemywali, że 
wywożą nad do Niemiec, na roboty. Z nami podążali - stangret (nie wiem skąd się wziął) i służąca - panna Kazia . Miała włosy zaplecione w warkocze , owinięte wokół głowy i prezentowała się wielce nobliwie.
Pamiętam, jak co wieczór , w domu, powtarzała tę sama formułkę z akcentem wileńskim: "Gabusia, włóż szlapuki, zrób pisiuki i idź spaciuki". Spokojna, nie wadziła nikomu.
   I, jak relacjonowałam w "Gabrieli" , że 
 w drodze - nastąpił nalot ruskich  samolotów, ostrzeliwujących cywili, że eskortujący Niemcy rozpierzchli się, a my schowaliśmy się pod wozem i chyba dzięki temu uszliśmy z życiem, że kiedy samoloty oddaliły się - wsiedliśmy do wozu i uciekaliśmy , jak najdalej od tego miejsca. 
Musieliśmy, natychmiast, gdzieś się schować, bo bitwa toczyła się na całego (jak się później okazało utkwiliśmy na pierwszej linii frontu) z powietrza i z ziemi. 
Schowaliśmy się za wałem ziemnym, tuż nad rzeczką. Wóz, z końmi pozostawił stangret na wzgórku, a sam uciekł. Stamtąd musieliśmy wybierać żywność, którą ze sobą zabrałyśmy, a strzelanina uniemożliwiała nam wychylanie się zza skarpy, bo groziło to utratą życia. Gdyby nie  bohaterska panna Kazia - bez strachu podchodząca do fury i przynosząca nam wiktuały - pewnie zmarłybyśmy z głodu, a w najlepszym razie - brak jedzenia na pewno znacznie by nas osłabił. Na szczęście, nic jej się nie stało.  Mama natomiast dostała odłamkiem w głowę, na szczęście uderzył ją  na płask , gdyby ostrzem - już by jej nie było. Przestraszyłyśmy się nie na żarty. 
 Prócz świszczących  wokół kul, strasznym utrapieniem było gniazdo os, jakie usadowiło się  w zagłębieniu
tego, okalającego nas,  wału. Siostra, Nora, bardziej chyba ich się bała, niźli ostrzału. Sąsiadująca z nami - rodzina litewska - przeklinała ich, siarczyście, ale one nie ustępowały. Trzeba było stamtąd uciekać . Ale jak ?
Sytuację rozstrzygnęli Niemcy, którzy nagle się pojawili i kazali nam , natychmiast, opuścić to miejsce. "Cywile ? A skąd tu oni ? Kiedy tylko będzie przerwa w kanonadzie - natychmiast stąd uciekajcie".  Tak też się stało. Zabrałyśmy z fury koce i... w nogi. Reszta, z końmi, pozostała (Niemcy je zabrali).
   O rejteradzie snułam dość długą opowieść w książce, ale uzupełnię ją kilkoma jeszcze szczegółami w następnej notce.